Некогаш главен град, денес член на листата на светско наследство на УНЕСКО, Толедо е вистински скапоцен камен во шпанската круна. На само околу 70 километри од Мадрид, овој град е непропустливо место за еднодневно патување. Толедо е пред се град со многу богата историја. Свет град, царски град, град на три култури, долга е листата на неговите имиња, што само го отсликува културното богатство на ова место. Од своето основање ужива големо значење, најмногу благодарение на својата исклучителна стратешка положба, место од кое совршено се контролира централниот дел на Пиринејскиот Полуостров.
Ридовите на Толедо се опкружени од три страни со реката Тахо, секако не најубавата река што ќе ја видите. Во пејзажот доминира Алказар, првата четириаголна тврдина со кули на секој агол, и импозантната катедрала, особено убава ноќе, поради одличното осветлување. Таа е втората по големина катедрала во Шпанија, веднаш по онаа во Севилја, а била градена речиси три века. Во него можете да ги најдете делата на некои од најголемите шпански уметници, како Гоја и Ел Греко.
Глетката што ја гледате кога ќе пристигнете во градот, рид полн со историја, стари камени куќи, кули, цркви, џамии, синагоги, тешко дека некој ќе остави рамнодушен. Веќе на влезот ве пречекуваат бројни импресивни кспии, од кои треба да се издвои Puerta nueva de Bisagra, која ја изградиле Маврите, а Шпанците ја реновирале во 16 век, а изгледа како мал замок. Шетајќи низ тесните улички на Толедо, навистина може да се почувствува духот на античките времиња, мистичноста на светиот град. Градот своето име го должи на фактот што бил освоен и населен од три култури, христијани, муслимани (маври) и Евреи. Всушност, тој процвета во текот на трите века на владеењето на маврите, кои практикуваа прилично необична религиозна толеранција за тоа време. Сите религии живееја мирно една до друга, што доведе до фактот дека на толку мал простор ќе видите комбинација од ренесансните цркви, синагоги и џамии. Арапите исто така извршиле големо влијание врз науката, не само во Толедо, туку и во цела Европа. Имено, по падот на Маврите биле зачувани нивните списи кои се наоѓале во градската библиотека за кои многумина верувале дека се изгубени. Имаше дела на големи грчки филозофи, но и арапски научници.
Со падот на Толедо во 11 век во рацете на кралот на Леона и Кастилја, градот станал главен град на Кастилја, а по обединувањето со Арагон, на почетокот на 16 век, на цела Шпанија. Тој го уживаше тој статус до 1565 година, кога Мадрид стана главен град на сите Шпанци.
Сепак, 16 век донесе не само политички превирања, туку и Ел Греко, познат грчки уметник, кој своите најдобри дела ги правел во Толедо, а некои од нив денес се чуваат во неговата куќа – музеј во самиот град. Ел Греко создаде многу мрачни и загадочни дела, кои само додадоа дополнителна доза мистицизам на овој град, а се вели и дека бил инспирација за големиот Пикасо. Исто така, треба да се спомене дека архиепископот од Толедо бил врховен епископ на Шпанија долго време, така што Толедо сè уште се смета за црковен центар на Шпанија.
Овој царски град е познат по производството на челик и мечеви од истиот материјал. Денеска мечовите се користат и во Холивуд, а може да се добијат за цена од сто евра па нагоре, додека копии може да се најдат за десет евра. За да се уверите дека е оригинал, побарајте го натписот „Made in Spain“, бидејќи на многу од нив пишува Толедо, што не гарантира дека всушност се направени во Шпанија. А можеби треба да ве предупредиме дека еден ден не е доволен за детално да го запознаете Толедо. На крајот на краиштата, велат дека ноќите во овој град се посебни, бидејќи нема гужви и толку многу туристи, а празните улици ве враќаат во некои дамнешни, заборавени времиња.